Jedynka usprawiedliwiana zaskakującą formą sprawdzianu? A może tzw. „przeuczenie” jako główny sprawca osłabienia motywacji, a w rezultacie niskich wyników? To mogą być konsekwencje niewłaściwego doboru strategii uczenia się i braku wiedzy na temat tego, jak efektywnie przyswajać wiedzę. Warto wiedzieć, co podpowiedzieć dziecku, które coraz mniej chętnie zagląda do książek.  

Nauka w szkole skoncentrowana jest na przyswojeniu wiedzy oraz nabywaniu umiejętności – często jednak uczniowie nie wiedzą, jakimi narzędziami posługiwać się podczas nauki. Korzystają więc z bardzo nieefektywnych metod. Mogą one doprowadzić do obniżenia motywacji czy wyuczonej bezradności, w ostateczności wydłużają czas nauki i odbierają szansę na realizowanie hobby czy spotkania z rówieśnikami. Rodzic, który zna podstawy procesu uczenia się, może być doskonałym konsultantem w kwestii efektywnej nauki.

Indywidualne podejście do nauki

Tym razem nie chodzi o indywidualne podejście do dziecka, lecz do materiału, który ma zostać przyswojony. Warto nauczyć dziecko nawyku oceniania treści, których zamierza się uczyć. W zależności od konkretnego materiału należy dobrać odpowiednią metodę. To, że na długi i trudny materiał należy zarezerwować większość ilość czasu, nie powinno nikogo dziwić. Dłuższy czas pracy nie oznacza jednak dłuższych przerw, wprost przeciwnie – im trudniejsze treści do opanowania tym krótsze przerwy należy robić. Jeśli dziecko planuje uczyć się zawiłych przedmiotów w kilku turach, pierwsza z nich powinna być dłuższa od pozostałych.

Jak zapamiętywać lepiej?

To, że dziecko ma problemy z zapamiętywaniem, może oznaczać korzystanie z nieefektywnej strategii. Samo powtarzanie może sprawdzić się na samym początku kariery w szkole podstawowej, potem ilość materiału wymaga już bardziej finezyjnych technik. Szukając dobrej strategii warto wiedzieć, co poprawia proces zapamiętywania. Przede wszystkim jest to samodzielność – wykonanie zadania samemu znacznie zwiększa osiągnięcia pamięciowe w porównaniu do sytuacji oglądania wykonywania zadania przez kogoś innego. Zamiast pokazywać jak rozwiązywać zadanie z matematyki, wesprzyj dziecko w samodzielnym jego wykonaniu. Dziecko należy chwalić za zaangażowanie, zadawać pytania pomocnicze, pomóc zorganizować pracę lub wskazać źródła, w których znajdzie pomoc. Samodzielność w wyszukiwaniu informacji również sprzyja lepszemu zapamiętywaniu – dziecko, które włoży nieco wysiłku w odszukanie informacji albo wymyślenie rozwiązania, zapamięta je lepiej niż jego kolega, któremu ta sama informacja została po prostu podana.

Różne metody dla różnych sprawdzianów

Dla wielu uczniów informacja o formie sprawdzenia wiedzy jest bardzo istotna – zwłaszcza Ci starsi wiedzą, że inaczej trzeba uczyć się do testu z pytaniami otwartymi, a inaczej do takiego z odpowiedziami do wyboru. Na czym polega różnica? Nawet jeśli dziecko jedynie przeczyta swoje notatki, podczas tekstu zamkniętego prawdopodobnie rozpozna wśród niepasujących odpowiedzi te, które widziało w przeczytanych tekstach. Może mieć natomiast trudności z wydobyciem nieutrwalonych treści z pamięci i ponieść klęskę na zadaniach wymagających reprodukcji – czyli udzielenia odpowiedzi w pytaniu otwartym. Warto uświadomić dziecku, że przeczytanie (czyli opieranie się na śladach obrazowych) nie jest równoznaczne z nauczeniem się (wytworzeniem śladów werbalnych). Wiedzę tę może wykorzystać oceniając, które fragmenty materiału przyswoi dokładnie, a które mniej istotne, przejrzy powierzchownie.

Co więc zrobić, żeby się nauczyć?

Uczeń przede wszystkim powinien odrabiać lekcje oraz uczyć się o stałych porach, tak żeby został jeszcze czas na przyjemności, odpoczynek lub realizację hobby. W przypadku klasówek z obszerniejszego działu, warto zaplanować czas na naukę z odpowiednim wyprzedzeniem, żeby na spokojnie przyswoić wiedzę. Należy pamiętać, że rodzic, ciocia, babcia lub siostra nie może podawać gotowego rozwiązania zadania. Zabieramy wtedy dziecku możliwości przemyślenia, próby rozwiązania zadania, w ostateczności analizy, jakiej dziedzinie warto poświęcić czas. Rodzic ma być pomocą, a nie odpowiedzią. Uczmy dzieci samodzielności!

 

Bibliografia:

Jagodzińska, M. (2013). Psychologia pamięci: badania, teorie, zastosowania.

Gliwice: Wydawnictwo Helion.